Il Comune di Albinea e il gruppo di cultori e studiosi Léngua Mèdra Rèş e la nôstra léngua arşâna propongono come ogni mese un approfondimento sulla nostra straordinaria lingua madre, il dialetto reggiano! Non perdetevi questo appuntamento, alla scoperta del significato di espressioni, modi di dire, proverbi e molto altro!

Per il mese di ottobre proponiamo:

𝗚𝗔̂𝗭𝗔

Fra dialetto e italiano ci sono a volte dei termini quasi perfettamente omofoni, li pronunciamo quasi nello stesso modo. Denis Ferretti ha colto l’analogia fonetica del nome di un uccello, “gazza”, pronunciata in dialetto e il nome della città più martoriata del nostro terribile presente, Gaza. Così, un uccello elegante, ma dal verso stridente come quello di tutti i corvidi, in questo brano acquisisce una voce forte e limpida per reclamare la pace e la libertà del cielo e della terra di Gaza. Sostituisce con la sua livrea bianca e nera la bianca colomba della pace, per ricordarci che se la pace arriverà finalmente in quelle terre, sarà una pace listata da immenso lutto. Chi vuole, può ascoltare la lettura del testo e leggere la traduzione in italiano al seguente link:

https://lenguamedra.it/la-gaza-ch-lera-armesa-seinsa-cel/

𝗟𝗔 𝗚𝗔̂𝗭𝗔 𝗖𝗛 𝗟’𝗘̄𝗥𝗔 𝗔𝗥𝗠𝗘̂𝗦̧𝗔 𝗦𝗘̀𝗜𝗡𝗦𝗔 𝗖𝗘̄𝗟

A gh ēra na gâza che, tânt tèinp fà, la vulêva lébra in séma a la so tèra. Na stréssia d tèra ròsa, sabiōşa, cun al so cà, i so còp e i so curtî pîn ed vōş indi dé d marchê. Al cēl l ēra sùo e la l cgnusîva cumpâgn a ’l piómi biânchi e nîgri ch la gh’ îva indalj êli. Lē e chi êtr uṣē dal so brânch tóti ’l matèini ’s alvêvn in vōl a balêr cun al vèint e a fêres purtêr şò in mèş ai câmp o indla sâbia indo’ catêven da magnêr. L’ēra la so tèra. Pó un dé al cēl l à tachê a strichêres. E’ rivê dj êter che gh ân dét che lé ’n ēra pió cà sùa. I câmp in dó s egh prîva andêr j ēren sèinper meno e sèinper piu-stréch. A gh ân butê şò i né. J ân imparê a stêr bâs in mèşa a ’l crèpi di mûr che só ’n gh prîven pió ’ndêr perchè ’gh ēra i “droni” ch beşieven cme dal vrèspi vlenōşi. Pó älj êsploşiòun tóti ’l vôlt che la gâza la tintêva d vulêr. I so amîgh j în môrt ûn e pó cl êter davânti a un nemîgh ch an gh îva mìa na ghégna. Alj êli el s ēren ròti, i cichîn j ân tachê a murîr da la fâm e né j în armêṣ vōd. Al cēl al n ēra pió sùo. L ēra dvintê na trâpla. L’andêva fōra sōl ed nôt, la n cantêva pió e tóti ’l matèini la s-e-dmamdêva se cal dé lé al sré stê la ûltom. In êlt però la gh guardêva sèinper. Perchè la s ricurdêva ed quând al cēl l ēra d tót e la sperêva sèinper ch ä s présa turnêr a chi tèinp là. Un dé l’à catê per tèra na pióma d ûn dj ûltom so amîgh. Bruşêda. La l’à tôta só cun al bèch e l’à decîş ed parlêr. Mia cun al parôli, ma cun al vōl. Sfidând al perécol l’ē ndêda só, sōvr a’l fóm nîgher, sōvr a’l cà destróti, sōvr a’l mâpi disgnêdi da chi lé ä n gh ēra mai stê. E l’à ṣbrajê cun tót al fiê che la gh îva: “Ä vòj indrē ’l me cēl. Ä vòj indrē la me véta”. È quî che ä l’ân vésta da luntàṅ j ân sintû quèl ch ä gh ē gnû só da dèinter. La gâza la n ēra mìa sōl na gâza. L’ēra na vōṣ. L’ēra na sitê. L’ēra un pôpol. È la n dmandêva mia pietê: la dmandêva giustéssia. La vrîva che ’l cēl al turnésa a èssr ed tót. La vōl che pió nisûn sìa custrèt a vîvr indal terōr. Che pió nisûn gh âbia da imparêr a diténguer l armōr d un mésil da còl dal vèint.

Che la tèra la tōrna a èser cà e ’l cēl libertê.

𝐷𝑒𝑛𝑖𝑠 𝐹𝑒𝑟𝑟𝑒𝑡𝑡𝑖 (𝑎𝑔𝑜𝑠𝑡𝑜 2025)